راز عادت ها چیست ؟ عادت ها چگونه به وجود می آیند
خداوند مهربان را بار دیگر سپاسگزارم که فرصتی دست داد تا در مقاله و نوشته دیگر در خدمت شما عزیزان باشم البته این مقاله در خصوص چگونه عادت جدید بسازیم آن هم در چهار مرحله مربوط می شود به خلاصه فصل سوم کتاب عادت های اتمی نوشته جیمز کلیر که عنوان خود فصل این است که چگونه در چهار مرحله ی ساده عادت های بهتری بسازیم .
مطابق سبک نویسنده کتاب اول فصل با یک داستان شروع می شود این داستان مربوط می شود به آزمایشی که روان شناسی به نام ادوارد تورنداریک در سال 1898 بر روی گربه ها و حیوانات دیگر انجام داد .
ایشان هر گربه را درون یک جعبه ای قرار می داد که این جعبه به گونه ای طراحی شده بود با یک کار ساده ای مثل کشیدن یک طناب ، فشار یک اهرم ، یا قدم گذاشتن روی یک سکو درب جعبه باز می شد و حیوان می توانست فرار کند و به غذای خود برسد .
بسیاری از گربه ها به محض آنکه درون جعبه قرار می گرفتند می خواستند از آن خارج شوند برای همین دماغشان را به همه جای جعبه می زدند با پنجه هایشان هر چیزی را لمس می کردند و چیزهای آویزان را می گرفتند بعد از چند دقیقه با لمس اهرم جادویی در باز می شد و گربه ها می توانستند فرار کنند .
تورندایک این آزمایش را روی تعداد زیادی از گربه ها و به تعداد دفعات انجام داد نتیجه ای که از این آزمایش بدست آمد این بود که گربه ها ابتدا بصورت اتفاقی درب را باز می کردند اما وقتی در باز می شد فرآیند یادگیری شروع می شد و به تدریج هر گربه می آموخت عمل فشار یا لمس ، درب جعبه را باز می کند و گربه می توانست به جایزه خود برسد .
نکته آزمایش این بود که این رفتار بعد از 20 یا 30 بار تکرار ، خودکار و عادی می شد گربه می توانست این کار را به جای 160 ثانیه ابتدایی آن را فقط در 6 یا 7 ثانیه انجام دهد و تورنداریک با این نکته یک ایده را مطرح کرد «رفتارهایی که منجر به نتایج رضایت بخش (پاداش) می شوند معمولا تکرار می شود و آن کارهایی که نتایج ناخوشایندی دارند ، احتمال تکرار شدنشان کمتر است .» این ایده اساس عادت ها را تشکیل می دهد چگونه عادت جدید بسازیم و یا چرا مغز به خودش زحمت ساختن آنها را می دهد ؟
چرا مغز عادت ها را می سازد
در تعریف عادت آمده است : رفتاری که به اندازه ی کافی تکرار شده باشد و به صورت خودکار درآمده است اما فرآیند ساخت عادت با آزمون و خطا آغاز می شود هر زمانی که با چالش و یا موقعیتی جدید رو به رو می شوید مغز باید تصمیمی بگیرید که چگونه از پس شرایط جدید بربیاید به اطلاعات و تجربه های قبلی مراجعه می کند و سعی می کند که راه حل های مختلف را امتحان کند در این حالت فعالیت مغز زیاد است و انرژی فراوانی مصرف می کند و این مخالف با قوانین مغز است به محض آنکه راه حلی پیدا می کند در مرتبه های بعدی باز هم راه حل را امتحان می کند اگر نتیجه رضایت بخش بود حالا مرحله بعدی شروع می شود تمام اضافات حذف می شود و عادت ایجاد می شود بار دیگر اگر در این موقعیت قرار گرفتید راه حل آماده است اجرایش کن .
این چرخه بازخورد پشت تمام رفتار های انسان است : تلاش ، شکست ، یادگیری ، تلاش متفاوت ، با تمرین و تکرار ، حرکات بی فایده محو می شود واعمال موثر تقویت می شود این روند شکل گیری یک عادت جدید است با شکل گیری عادت ها ، فعالیت های مغز کاهش می یابد و یاد می گیرید که نشانه هایی که به موفقیت می رسند را پیش بینی کند و همه موارد دیگر را نادید بگیرد .
عادت ها صرفا راه حل های قابل اعتمادی برای حل مشکلات هستند عادت ها میان برهای ذهنی هستند که از تجربیات و آموخته های ما ساخته می شوند برای مثال وارد اتاق تاریک می شوید کلید را می زنید و لامپ روشن می شود یا وقتی پشت ماشین هستید ماشین جلویی می زند روی ترمز ، شما هم بلافاصله می زنید روی ترمز حتی فکر هم نمی کنید یا احساس تشنگی می کنید می روید لیوان برمی دارید و از شیر آب می خورید و هزاران مثال دیگر .
حال که فهمیدیم چگونه عادت جدید بسازیم و یا ساخته می شود می توانید برای خود عادت های مالی خوب مثل پس انداز ، عادت های سلامتی مثل ورزش کردن ، عادت های یادگیری مثل کتابخوانی روزانه برای خود ایجاد کنید .
عادت ها چگونه کار می کنند
فرآیند ساخت عادت می توان به چهار مرحله ساده تقسیم کرد نشانه ، میل ، پاسخ ، پاداش با این تقسیم بندی اساسی می توانیم بفهمیم که عادت چیست ، چگونه عادت جدید بسازیم ، چگونه کار می کند ، چگونه آن را بهبود ببخشیم این الگوی چهار مرحله ای ستون تمام عادت هاست و مغزتان هر بار این مراحل را به ترتیب طی می کند .
ابتدا نشانه ، نشانه مغز شما را برای شروع یک رفتار و یا عمل تحریک می کند نشانه یک مقدار از اطلاعات است که پاداش را پیش بینی می کند . مغز مدام در حال تحلیل فضای اطراف است تا نشانه هایی که ممکن است منجر به پاداش شوند را پیدا کند .
امیال ، مرحله دوم است و انگیزه و سوخت لازم پشت هر عادت هستند . چیزی که به آن میل دارید ، خود عادت نیست بلکه تغییر وضعیتی است که با انجام آن برای شما پیش می آید شما نمی خواهید تلویزیون را روشن کنید بلکه می خواهید سرگرم شوید .
مر حله ی سوم پاسخ است ، پاسخ کار واقعی یا همان عادتی است که انجام می دهید که می تواند بصورت یک فکر یا عمل باشد اما برای آنکه یک پاسخ انجام شود به میزان میل شما بستگی دارد و آنکه عمل چه میزان اصطکاک ایجاد می کند اگر پاسخ از توان شما خارج باشد نیازمند تلاش فیزیکی و یا ذهنی زیادی باشد شما آن عمل را انجام نخواهید داد . یک عادت زمانی اتفاق می افتد که شما توانایی انجام آن را داشته باشید .
در نهایت ، پاسخ منجر به پاداش می شود پاداش هدف نهایی هر عادتی است نشانه در مورد متوجه پاداش شدن است میل یعنی خواستن آن پاداش ، پاسخ به معنای به دست آوردن پاداش است هر سه مرحله یک جورایی به پاداش مربوط می شود و ما به دو دلیل دنبال پاداش ها هستیم
- به ما رضایت می بخشند (احساس رضایت )
- به ما آموزش می دهند .
اولین هدف پاداش ارضای میل شماست و این سریع ترین سود انجام یک عمل ، رفتار و یا عادت است دومین هدف ، پاداش ها به ما می گویند که آیا این کار ارزش انجام دادن را دارد یا نه و این کار حلقه بازخورد را می بندد و چرخه عادت را تکمیل می کند .
اینکه چگونه عادت جدید بسازیم به این برمی گردد که هر چهار مرحله کامل انجام شود اگر نشانه وجود نداشته باشد میل به وجود نمی آید و اگر میل نباشد عمل یا رفتار انجام نخواهد شد و اگر با عمل پاداشی نباشد تکرار و مداومتی هم نخواهد بود در نتیجه بدون هر چهار مرحله رفتار تکرار نمی شود . این فرآیند چهار مرحله ای چیزی نیست که هرازگاهی اتفاق بیافتد بلکه یک چرخه بی پایان است مغز مداوم محیط را اسکن می کند تا نشانه ها را بیاید .
عادت ها مشکل را حل می کنند
تمام رفتارها از میل به حل یک مسئله نشئت می گیرند زمانی مسئله این است که متوجه چیز خوبی می شوید و می خواهید آن را بدست آورید و یک زمان دیگر دارید درد و رنج می کشید و می خواهید آن را از بین ببرید در هر صورت هدف هر عادت و رفتار پرتکرار حل مشکلی است که با آن رو به رو شده اید اکثر ماها تا زمانی که بالغ نشده ایم متوجه عادت هایمان نیستیم مثل اینکه وقتی جوراب هایمان را در می آوریم آنها را گره زده و در گوشه ای اتاق و یا زیر مبل می اندازیمشان یا وقتی درس می خوانیم برای فهم بهتر درسمان خودکار یا مداد را در دهانمان می کنیم و گازش می گیریم و …
چهار قانون تغییر رفتار و اینکه جواب سوال چگونه عادت جدید بسازیم
در اینجای مقاله چگونه عادت جدید بسازیم می رسیم به ایده جیمز کلیر که اصلا کتاب عادت های اتمی بر اساس این چهار قانون نوشته شده است این قوانین اهرمی هستند که بر رفتار انسان تاثیر می گذارند و وقتی این اهرم ها را به درستی استفاده کنید در این مسئله که چگونه عادت جدید بسازیم به مهارت می رسیم
اما این چهار قانون برای ساخت عادت های خوب از این قرار است
- قانون اول (نشانه) : نمایانش کنید
- قانون دوم (میل) : جذابش کنید
- قانون سوم(پاسخ) : آسانش کنید
- قانون چهارم (پاداش) : رضایت بخشش کنید
برای از بین بردن عادت های بد
- وارونه قانون اول (نشانه) : مخفی اش کنید
- وارونه قانون دوم (میل ) : ناپسند و غیر جذابش کنید
- وارونه قانون سوم (پاسخ ) : سختش کنید
- وارونه قانون چهارم ( پاداش ) : ناخوشایندش کنید
هر موقعی که می خواهید عادت جدید بسازید و یا عادتی را از بین ببرید از خودتان بپرسید
- چگونه می توانم آن را نمایان و یا مخفی اش کنم ؟
- چگونه جذاب و یا ناپسندش کنم ؟
- چگونه آسان یا سختش کنم ؟
- چگونه رضایت بخش و یا ناخوشایندش کنم ؟
عادت های شما طبق سیستم هایتان در زندگی شکل می گیرند در فصل های بعدی کتاب عادت های اتمی این قوانین را یکی یکی توضیح داده می شود و نشان داده می شود که چگونه می توانید از آن برای ساخت سیستمی که در آن عادت های خوب به صورت طبیعی به وجود آیند و عادت های بد از بین بروند ، استفاده کنید .
امیدوارم که از مطالعه این مقاله لذت برده باشید از شما عزیزان می خواهم نظرات ، پیشنهادات و تجربیات خود را در خصوص چگونه عادت جدید بسازیم را در پایین همین صفحه با ما و دیگر دوستان به اشتراک بگذارید .
به امید دیدار مجدد شما
مقاله قبلی : خلاصه فصل دوم کتاب عادت های اتمی